دندانپزشک به دلایلی از جمله نهفته بودن، فک جوش بودن و یا از بین رفتن کامل دندان و باقی ماندن ریشه آن در استخوان فک، ناچار به انجام جراحی دندان می شود. دندانپزشک، دندان و ناحیه اطراف آن را با استفاده از بی حس کننده موضعی، بی حس کرده سپس با یک تیغ مخصوص جراحی، لثه ناحیه مورد نظر را کنار می زند.گاهی تمام یا قسمتی از دندان توسط استخوان پوشیده شده است که این استخوان برداشته می شود تا دندان و ریشه آن در دسترس قرار گیرد.پس از آن دندان و ریشه از استخوان جدا و خارج می گردد و ناحیه موردنظر را شستشو داده می شود و سپس بخیه زده می شود.
بیشتر بخوانید: جراحی دندان با تکنولوژی مدرن و جدید
مراقبت های توصیه شده کلینیک تخصصی دندانپزشکی دکتر قائمی بعد از جراحی دندان
- بعد از جراحی، بر روی ناحیه دندان کشیده شده، گاز استریل را با فشار ملایم فک، در دهان حداقل به مدت ۳۰ دقیقه نگه دارید.
- از مک زدن و خالی نمودن مکرر آب دهان خود داری کنید.
- چون گونه، لب و زبان، تا ۳-۴ ساعت پس از جراحی بی حس است، مواظب باشید آنها را گاز نگیرید.
- داروی تجویز شده را دقیق استفاده کرده و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
- بعد از جراحی، خم نشوید و در موقع دراز کشیدن چند بالش زیر سر قرار دهید.
- غذاها و مایعات نرم و خنک مصرف نموده و از سمت دیگر دهان برای خوردن استفاده کنید.
- بعد از گذشت ۷ تا ۱۰ روز، برای کشیدن بخیه مراجعه فرمایید.
- تا چند روز پس از کشیدن بخیه، شستشو با آب نمک را ادامه دهید.
- حداکثر تا ۴۸ ساعت بعد از جراحی، تورم وجود خواهد داشت و به تدریج کم می شود و طی ۷ تا ۱۰ روز از بین می رود. همچنین پس از جراحی برخی دندان های نهفته مانند عقل، امکان کبودی زیر پوست صورت وجود دارد.
- در صورتیکه خونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد، به مرکز درمانی مراجعه نموده و از گذاشتن داروها و مواد مختلف بدون تجویز پزشک به موضع اجتناب نمایید.
- از شستشوی دهان، روز جراحی خودداری نمایید و از فردای آن روز شستشوی دهان را با رسم فیزیولوژی، یا آب نمک شروع کنید. (مسواک زدن نیز روز بعد از جراحی شروع می گردد. دقت نمایید محل زخم را مسواک نزنید).
- برای جلوگیری از عفونت ثانویه، از دهانشویه استفاده کنید.
- از کشیدن سیگار، پیپ و استفاده از نی برای نوشیدن مایعات تا چند روز خودداری نمایید.
عوارض احتمالی بعد از جراحی و کشیدن دندان
۱- تورم: تجربه تورم در اطراف محل کشیدن دندان معمول است. این معمولاً در ۴۸ ساعت اول پس از جراحی به اوج خود می رسد. استفاده از کمپرس یخ در ساعات اولیه می تواند به کاهش تورم کمک کند.
۲- درد: درد یک پاسخ طبیعی پس از کشیدن دندان است. دندانپزشکان معمولاً داروهای مسکن را برای مدیریت ناراحتی تجویز می کنند و رعایت دوز تجویز شده بسیار مهم است.
۳- بی حسی لب پایین: در برخی موارد، به ویژه پس از کشیدن دندان عقل پایین، ممکن است بی حسی موقت یا احساس سوزن سوزن شدن در لب پایین و چانه ایجاد شود. این به دلیل نزدیکی عمل جراحی به اعصاب است. این عارضه که پارستزی نامیده می شود معمولا موقتی است اما در موارد نادر می تواند دائمی باشد.
۴- تغییر رنگ پوست: کبودی روی پوست اطراف محل جراحی یکی دیگر از عوارض جانبی احتمالی است. پوست ممکن است آبی، سبز، زرد یا سیاه به نظر برسد. این تغییر رنگ به دلیل پخش شدن خون در زیر بافت ها است و معمولاً خود به خود برطرف می شود.
۵- حفره خشک: اگر لخته خون در محل کشیدن دندان رشد نکند یا قبل از بهبود زخم از جای خود خارج شود یا حل شود، این اتفاق می افتد. حفره خشک که با درد شدید و بوی بد مشخص می شود، معمولاً چند روز پس از جراحی ظاهر می شود و نیاز به درمان توسط یک متخصص دندانپزشکی دارد.
۶- خونریزی: پس از کشیدن یک دندان یا جراحی دندان، ممکن است فرد مقداری از خونریزی را تجربه کند که اغلب به صورت طبیعی و معقولی اتفاق می‌افتد. این خونریزی اغلب با استفاده از پد گازی که روی منطقه خونریزی قرار می‌دهید، قابل کنترل است. اما، در برخی موارد، خونریزی می‌تواند مداوم یا بیش از حد شدید باشد که نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی تر مانند عفونت یا مشکلات خونی باشد. در چنین مواردی، مراقبت پزشکی فوری ضروری است تا علت واقعی خونریزی را شناسایی و درمان کند.
برای کنترل خونریزی جزئی، می‌توانید با استفاده از تکنیک‌هایی مانند اعمال فشار با پد گاز، خونریزی را موقتاً کنترل کنید. همچنین، خوردن فشار بر منطقه مربوطه و اجتناب از خوردن یا نوشیدن چیزهای گرم یا تند می‌تواند به کاهش خونریزی کمک کند. در هر صورت، اگر خونریزی بیش از حد ادامه داشته باشد یا با علائم دیگری همراه باشد، باید فوری با پزشک خود تماس بگیرید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
۷- عفونت: عفونت معمولاً با علائم و نشانه‌های خاصی همراه است که می‌تواند به راحتی شناسایی شود. این علائم می‌توانند شامل درد مداوم در منطقه مورد عفونت، تورم و قرمزی در ناحیه مربوطه و ترشح چرکی یا رنگی باشند. علاوه بر این، اگر فرد تب داشته باشد یا طعم بدی در دهان احساس کند، این نیز ممکن است نشان‌دهنده وجود یک عفونت باشد. در مواردی که عفونت تشخیص داده می‌شود، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک‌ها را به عنوان قسمتی از برنامه درمانی تجویز کند.
آنتی‌بیوتیک‌ها موادی هستند که به کشتن باکتری‌ها یا جلوگیری از رشد آنها کمک می‌کنند. استفاده مناسب و دقیق از آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است تا عفونت به درستی درمان شود و همچنین جلوی مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها را بگیرد. در هر صورت، همیشه باید با پزشک خود مشورت کرد تا بهترین راه حل برای مدیریت و درمان عفونت را انتخاب کنید.
۸- آسیب به دندان‌های مجاور: در حین کشیدن دندان‌های مجاور یا ترمیم‌های دندانی مانند روکش یا پرکننده‌ها ممکن است آسیب ببینند، به خصوص اگر جراحی پیچیده باشد یا شامل دندان‌های محکم بسته شده باشد.
۹- سوختگی یا ایجاد زخم و تب‌خال گوشه لب: سوختگی ناشی از مته های دندانپزشکی و مواد شیمیایی یا ایجاد زخم و زخم سرد روی لب یا داخل دهان می تواند به دلیل تحریک بافتی در حین جراحی رخ دهد.
۱۰- کبودی: مانند تغییر رنگ پوست، کبودی می تواند روی صورت به خصوص در اطراف محل کشیدن دندان ایجاد شود. به طور کلی در روزهای بعد از عمل بیشتر قابل توجه است و به مرور زمان بهبود می یابد.
۱۱- بوی بد دهان: پس از جراحی یا کشیدن دندان، ممکن است فرد حس کند که دهانش بوی نامطبوع و بدی دارد. این موضوع معمولاً به دلیل وجود خون یا باقی‌مانده‌های بافتی در دهان است. با فراهم آوردن یک محیط نظافتی و بهداشتی برای دهان و دندان، می‌توان از این مشکل جلوگیری کرد و بوی بد را کاهش داد.
به منظور حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از تجمع باقی‌مانده‌ها و باکتری‌ها که می‌توانند عفونت‌ها و مشکلات دهانی را تشکیل دهند، مسواک زدن به طور منظم، استفاده از نخ دندان و استفاده از دهانشویه به منظور تمیزی و ضد عفونی شدن دهان می‌تواند بسیار مفید باشد. از این روش‌ها پیروی کردن، نه تنها می‌تواند به بهبود حالت عمومی دهان کمک کند، بلکه می‌تواند خود احساس بهتر و راحت‌تری را به فرد بدهد.
۱۲- تب و لرز: هنگامی که دمای بدن یک فرد پس از یک عمل جراحی افزایش یافته، این افزایش معمولاً نشان‌دهنده‌ی یک واکنش طبیعی و معقول بدن به فرآیند جراحی است. اما، اگر افزایش دما به شدت و به صورت قابل توجهی باشد و همراه با علائمی مانند تب و لرز، این می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود یک عفونت در بدن باشد. در چنین مواردی، توجه ویژه و مراقبت فوری از طرف پزشکان متخصص بسیار حیاتی است تا عفونت به مراحل جدی‌تر و پیچیده‌تر نرود و به طور موثری مدیریت شود.
این عوارض اهمیت پیروی از دستورالعمل‌های مراقبت پس از عمل توسط متخصص دندانپزشکی را برای به حداقل رساندن خطرات و ارتقای بهبودی سریع و سالم نشان می‌دهد. در صورت بروز هر گونه علائم غیر معمول یا ناراحتی طولانی مدت، ضروری است که برای ارزیابی و درمان بیشتر با دندانپزشک یا جراح خود تماس بگیرید.
مراقبت های ضروری در روز های اولیه بعد از جراحی و کشیدن دندان
۱- گاز استریل را با فشار ملایم نگه دارید: پس از کشیدن دندان، احتمالاً یک گاز استریل به شما داده می شود تا گاز بگیرید. این گاز را با فشار ملایم نگه دارید تا به کنترل خونریزی کمک کنید و اجازه دهید لخته خون در محل کشیدن تشکیل شود. معمولاً توصیه می شود که گاز را به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه پس از جراحی در جای خود نگه دارید.
۲- از مک زدن مکرر آب دهان خودداری کنید: سعی کنید از وسوسه تف کردن مکرر خودداری کنید. تف کردن می تواند لخته خون را از حفره خارج کرده و منجر به عوارضی مانند خشکی حفره شود که می تواند بسیار دردناک باشد و بهبود را به تاخیر بیندازد.
۳- بی‌حسی و مراقبت‌های پس از جراحی: معمولاً بی‌حسی ناشی از بی‌حسی موضعی مورد استفاده در طول عمل است. این باید ظرف چند ساعت از بین برود. برای به حداقل رساندن عوارض و بهبود بهبودی، تمام دستورالعمل های مراقبت پس از جراحی را که توسط دندانپزشک خود داده شده است، دنبال کنید.
۴- استفاده منظم از داروهای تجویز شده: اگر دندانپزشک شما داروهایی مانند مسکن ها یا آنتی بیوتیک ها را تجویز می کند، آنها را طبق دستور مصرف کنید. این به مدیریت درد و جلوگیری از عفونت کمک می کند.
۵- تغدیه مناسب برای مراقبت بعد از جراحی دندان: خوردن غذاهای مناسب بعد از جراحی می تواند به بهبودی کمک کند. از غذاهای نرم و مغذی که به حداقل جویدن نیاز دارند، مانند ماست، پودینگ، سوپ و سس سیب، بخورید. از غذاهای سفت، ترد یا تند که ممکن است محل کشیدن یا جراحی را تحریک کنند، خودداری کنید.
۶- کشیدن بخیه: پس از جراحی دندان که با استفاده از بخیه‌ها انجام شده است، مراقبت‌های ویژه‌ای نیاز است تا زخم‌ها به درستی بهبود یابند و عفونت یا مشکلات دیگر جلوگیری شود. در ادامه به توضیحات و دستورالعمل‌های مربوط به این موضوع می‌پردازیم:
- پیروی از دستورات دندانپزشک: بعد از جراحی، باید به دقت دستورات و توصیه‌های دندانپزشک خود را در مورد مراقبت و بهبود پس از عمل رعایت کنید. این توصیه‌ها شامل نحوه نظافت منطقه جراحی، مصرف داروها و رفتارهای ممنوعه مانند خوردن غذاهای سخت یا گرم است.
- مراقبت منظم از منطقه جراحی: نظافت منطقه جراحی با استفاده از پد گاز و محلول‌های توصیه شده توسط دندانپزشک می‌تواند به جلوگیری از عفونت و کنترل خونریزی کمک کند.
- مراقبت از بخیه‌ها: اگر بخیه‌ها به خودی خود حل نمی‌شوند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا آنها را بردارد. این مرحله معمولاً یک هفته پس از جراحی انجام می‌شود. بعد از برداشتن بخیه‌ها، نیاز به مراقبت و نظافت منطقه جراحی باقی می‌ماند تا زخم به درستی مرتب شود.
- توجه به علائم نامطلوب: در صورتی که علائمی مانند درد شدید، تورم یا ترشحات غیرمعمول در منطقه جراحی مشاهده کنید، باید بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا مشکل را ارزیابی و درمان مناسب را انجام دهد.
۷- بررسی منظم عفونت و خونریزی ناحیه تحت جراحی: محل کشیدن را برای علائم عفونت یا خونریزی بیش از حد تحت نظر داشته باشید. علائم معمول عفونت شامل درد مداوم، تورم، قرمزی یا ترشح است. اگر متوجه این علائم شدید یا اگر خونریزی بیش از ۲۴ ساعت ادامه داشت، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
۸- رعایت بهداشت دهان و دندان برای بهترین مراقبت بعد از جراحی دندان: حفظ بهداشت دهان پس از جراحی بسیار مهم است اما باید به آرامی انجام شود. برای کمک به تمیز نگه داشتن دهان و کمک به بهبودی، دهان خود را با آب نمک یا یک شستشوی دهانی تجویز شده بشویید. به مدت چند روز از مسواک زدن مستقیم روی محل کشیدگی خودداری کنید تا از جابجایی لخته خون جلوگیری شود.
۹- از استعمال دخانیات خودداری کنید: سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو پس از جراحی دندان می تواند به شدت بهبود را به تاخیر بیندازد و خطر عوارضی مانند عفونت و خشکی حفره را افزایش دهد. توصیه می شود حداقل تا ۴۸ ساعت پس از جراحی از سیگار کشیدن خودداری کنید، در حالت ایده آل برای مدت طولانی تر.
رعایت این دستورالعمل های مراقبتی برای اطمینان از بهبودی صاف و سریع پس از جراحی دندان ضروری است. در صورت داشتن هر گونه نگرانی یا علائم غیرعادی در طول دوره بهبودی، همیشه با دندانپزشک خود مشورت کنید.
نتیجه
جراحی و کشیدن دندان ممکن است تجربه‌ای غیرقابل اجتناب باشد، اما مراقبت مناسب بعد از عمل می‌تواند به شما کمک کند تا بهبود سریع‌تری داشته باشید و عوارض پس از جراحی را کاهش دهید. با رعایت راهنمایی‌ها و مراقبت‌هایی مانند استفاده از پد گاز، استفاده از یخ، استراحت و تغذیه مناسب، رعایت بهداشت دهانی بعد از جراحی دندان، شما می‌توانید فرآیند بهبود خود را سریع کرده و به زودی به سلامتی و راحتی دوباره دست یابید.
سوالات متداول مراقبت های بعد از جراحی دندان
بله، اما رعایت ملایمت در اطراف محل جراحی برای جلوگیری از از بین رفتن لخته های خون یا تحریک ناحیه ضروری است. از یک مسواک نرم استفاده کنید و توصیه های دندانپزشک خود را برای بهداشت دهان و دندان رعایت کنید.
تورم معمولاً در ۴۸ ساعت اول پس از جراحی به اوج خود می رسد و به تدریج در روزهای بعد فروکش می کند. با این حال، زمان بهبودی فردی بسته به نوع جراحی و عوامل فردی ممکن است متفاوت باشد.
مقداری از خونریزی پس از جراحی دندان طبیعی است، اما باید به تدریج در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول کاهش یابد. اگر خونریزی ادامه یافت یا شدید شد، برای ارزیابی بیشتر با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
بهتر است در چند روز اول پس از جراحی دندان از یک رژیم غذایی نرم پیروی کنید تا از وارد کردن فشار بی رویه به محل جراحی جلوگیری کنید. با رعایت توصیه های دندانپزشک خود، به تدریج غذاهای جامد را در صورت تحمل مجدد وارد کنید.
معمولاً می‌توانید روال معمول دندانپزشکی خود، از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را ظرف چند روز پس از جراحی دندان از سر بگیرید. با این حال، در اطراف محل جراحی ملایم باشید و هر دستورالعمل خاصی را که توسط دندانپزشک ارائه شده است، دنبال کنید.
